De heropleving van Rioja!

Jarenlang stond Rioja symbool voor de traditionele Spaanse wijn: mager, muf, en al versleten vòòr hij op de markt kwam. Maar een aantal wijnmakers gooide er het roer om. De resultaten zijn schitterend: Rioja kan weer trots zijn op haar wijnen!

Steevast schoven de Spanjaarden zelf de wijnen van Rioja naar voor als de beste van hun land. De wijnwereld sprak van "riojitis", want om dergelijke wijnen de beste te vinden, moest je wel echt aan een ziekte van het smaakpalet lijden. Uit Rioja kwamen immers meestal wijnen zonder fruitconcentratie, gemaakt in onhygiënische wijnkelders en veel te lang gelagerd op muf hout.

Toch geraakten deze wijnen verkocht. De grote wijnhuizen slaagden er kennelijk in de markt te doen geloven dat dit de "typische Spaanse stijl" was. Het resultaat zie je vandaag nog overal in het Spaanse binnenland: alle kruideniers hebben in hun rekken al veel te lang, in een veel te warme winkel, hopen versleten Rioja's staan.

In de jaren '80 begon de verandering. Sommige wijnhuizen zagen in dat de vraag op de wereldmarkt naar moderne, zuivere en fruitgedreven wijnen onomkeerbaar was. Maar het duurde nog tot het begin van de jaren '90 eer de wijnmakers van de "nieuwe lichting" klaar waren om een ander type Rioja aan te bieden.

De markt was er rijp voor: de wereldvraag naar kwaliteitswijn steeg, en er bleek steeds meer interesse te bestaan voor nieuwe originele druivenrassen. Daar kon Rioja, met haar inlandse tempranillo-druif, op inspelen.

Toen de nieuwe Rioja's op de markt kwamen, reageerden de oude wijnhuizen een beetje minachtend door te zeggen dat dit trendy wijnen waren, wijnen die voor concentratie en nieuwe eik gingen, terwijl de traditionele Rioja voor elegantie zou staan. Maar die analyse klopte niet. Er is geen nieuwe en oude stijl. Er is Rioja die goed en hygiënisch wordt gemaakt, en Rioja waarbij dat niet zo gebeurt. Rioja is eigenlijk een verhaal van ambachtelijke wijnen die op kwantiteit begonnen te mikken, waardoor de kwaliteit achteruitging. Een beetje zoals in het Franse Bourgogne. De nieuwe Rioja-wijnen worden ook traditioneel en ambachtelijk gemaakt, maar op een veel zorgzamer wijze, met een lagere druivenopbrengst in de wijngaard, temperatuurcontrole tijdens de gisting en een verblijf op vaten van gezonde eik."

Bij het grote publiek had die nieuwe lichting niet meteen succes. Zelfs vandaag nog maakt zij slechts 5% uit van de totale productie in Rioja. Maar professionele proevers, sommeliers en journalisten reageerden wel enthousiast op de nieuwe ontwikkelingen in deze legendarische wijnstreek. En dat verontrustte de grote wijnhuizen toch wel. Op termijn, zo vreesden zij, zou dit hun business zeker aantasten. De reactie liet niet op zich wachten. Plots gingen zij "topcuvées" maken van oude wijnstokken, die aan heel hoge prijzen werden verkocht. Ze begonnen bodega's te bouwen met een spectaculaire eigentijdse architectuur. Allemaal om toch maar de indruk te wekken dat ze wel degelijk in staat waren om met deze "moderne nieuwkomers" te concurreren.

Eén van de gangmakers van de ommekeer in Rioja is ontegensprekelijk Bodegas Roda. Toen dit wijnhuis in 1994 met zijn eerste wijn op de markt kwam, werd hij meteen gequoteerd als de beste Rioja. Roda wilde dan ook alleen de beste druiven van oude wijnstokken, en kocht deze op tegen contante betaling. Dat ging regelrecht in tegen de gewoonte van de traditionele wijnhuizen in Rioja en werd dan ook als een oorlogsverklaring beschouwd. Bovendien begon de prijs van de druiven daardoor te stijgen, en dus ook de prijs van de wijnen. Dat was vooral voor de oude Rioja's een ramp, want de verhouding tussen prijs en kwaliteit geraakte ver zoek. De export donderde naar beneden met 30% in het jaar 2000, en het daaropvolgende jaar nog eens met 30%. Ondanks het feit dat het hier twee zeer goede wijnjaren betreft, geraakten vele bodega's hun wijnen niet kwijt. En daardoor zagen ook de druivenkwekers zich verplicht hun prijzen opnieuw te laten zakken. De markt corrigeerde zichzelf dus. Maar de crisis deed iedereen in Rioja nadenken over het belang van een correcte verhouding tussen prijs en kwaliteit, en van een aanbod dat aansluit bij de vraag van de markt.

Salut!

Fotogalerij